مجله تاسیسات

هویت فرهنگی روش های بومی تهویه طبیعی و اثرات آن بر بازار قدیم دزفول، راسته صنعتگران

نویسنده :

امید رهایی

چکیده

هویت فرهنگی به عنوان عاملی جهت دهنده، موجب پیدایش شیوه های منحصر به فردی در معماری سنتی شهرهایی نظیر دزفول بوده است. در این میان معماری بازارها، به عنوان کانون فعالیتهای اجتماعی و فرهنگی شهرهای ایران، به شدت تحت تأثیر فرهنگ عامه بوده است. از طرفی صنعتگران بسیاری مانند مسگران، آهنگران و تجاران) از دیرباز در بازارهای سنتی ایران مشغول به فعالیت بوده که نوع کار آنها موجب تولید ذرات معلق در هوا و ایجاد تنش های گرمایی می شد.

همین امر استفاده از سیستم های مؤثر و کارای تهویه را ضروری می سازد. این پژوهش اثرات الزامات فرهنگی مردم در معماری بازار قدیم دزفول را بر روش های بومی تهویه طبیعی بررسی می کند. به عبارت دیگر این سوال مطرح است که روش های بومی تهویه طبیعی در بازار قدیم دزفول چگونه تحت تأثير الزامات فرهنگی – هویتی مردم سنتی، اجرا می شده است. روش تحقیق در این پژوهش، با توجه به ماهیت بین رشته ای آن، یک روش ترکیبی است : در مرحله اول با استفاده از یک راهبرد تجربی، متغیرهای مستقل تأثیرگذار شناسایی و متغیرهای وابسته توسط دستگاه های دقیق دیجیتال اندازه گیری شد. سپس داده ها با استفاده از راهبرد شبیه سازی مورد تحلیل قرار گرفت. شبیه سازی در این پژوهش با روش CFD) Gambit و Fluent) صورت پذیرفت؛ ابتدا روایی برنامه ها با تطبیق شواهد تجربی و شبیه سازی ها به اثبات رسید سپس اقدام به تجزیه و تحلیل داده ها شد. نتایج نشان می دهد جریان هوای داخل تحت تأثير الزامات هویتی معماری بازار قرار دارد. با این حال برقراری این جریان در تمامی فضاهای داخلی منجر به تخلیه مؤثر هوای آلوده از فضاهای داخلی می شود .

مقدمه

انتشار ذرات معلق در بازارهای سنتی تحت تأثیر فعالیت های روزمره و نیز تنش های گرمایی ناشی از فعالیت های صنعتی سبب برهم خوردن شرایط آسایش در فضای بازار می شود که نیاز به تهویه خمؤثر را الزامی می کند. به طور کلی سیستم های تهویه دو جنبه دارد : سیستم های مولد (دمنده) و سیستم های مکنده یا تخليه (جعفری، ۱۳۸۷: ۳]. “ساختمان کامل، زمانی که به کاربران خدمات ارایه می کنند، یک سیستم اقلیمی، محلی و بومی است که ایستایی بنا را متضمن باشند. همه این موارد به انضمام بخش های دیگر تأسیسات، یک مجموعه منظم را تشکیل می دهند که هویت فرهنگی دارند. ” (983-9 ,HulkirtsR1 اهر آن بر روی کاربرانش موثر است و در قالب یک کل، شهر و پیرامونش را تحت تأثیر قرار می دهد( Brookes & Poole, 2004:7) .

دزفول به لحاظ اقلیمی دارای آب و هوایی گرم و نیمه مرطوب با تابستان هایی سخت و نسبتا شرجی است. علیرغم اینکه مردم آن دارای هویت فرهنگی ویژه ای هستند، همواره طراحان و سازندگان تلاش در سایه اندازی و ایجاد كوران تهوية طبیعی در معماری بومی خود داشته اند. با این حال به دلایل فرهنگی، مردم متدین ملزم به حفظ حریم اسلامی بوده و سمبل های مختلفی را که بیانگر هویت فرهنگی و اصالت دینی مردم است را در معماری خود به کار برده اند در این میان بازار قدیم دزفول مد نظر این مقاله قرار دارد مسئله اینست که روش های بومی تهویه طبیعی به منظور فراهم آوردن شرایط آسایش در بازار تیمه سر پوشیده قدیم دزفول آراسته صنعتگران) و حجره های آن، تحت تأثیر اصالت فرهنگی و در سایه اعتقادات مذهبی مردم چگونه صورت می گرفته است .

مواد و روش ها                  روش های بومی تهویه طبیعی

از آنجا که هدف این مقاله بررسی روش های بومی تهویه طبیعی در معماری بازار قدیم دزفول با توجه به مقوله اصالت فرهنگی و هویتی مردم است و نیز بسیاری از پژوهش های معماری این رشته ای بوده و نیازمند روش های خاص ترکیبی هستند” (گروت و بانگ، ۱۳۸۴: ۳۷۰) لذا پژوهش حاضر، تحقیقی میان رشته ای تلقی می شود. در پژوهش میان رشته ای لازم است از تدابیر چندگانه استفاده شود، یعنی ترکیبی ابداعی از مجموعه ای یکپارچه که امکان اثبات فرضیه را از درون پاسخ های ارایه شده امکان پذیر کند قراملکی،۱۳ : ۳۷۵) در این مقاله فرض بر اینست که روش های بومی تهویه طبیعی حجره های صنعتگران در بازار قدیم دزفول با وجود هویت فرهنگی ویژه مردم به خوبی صورت می پذیرفته و روش خلاقانه آن به معماری اسلامی بازار اصالت ویژه ای بخشیده است.

روش تحقیق در این پژوهش، یک روش ترکیبی است در مرحله اول با استفاده از یک راهبرد تجربی، متغیرهای اصلی و سمیل هایی شناسایی شدند، که معرف هویت فرهنگی مردم بومی بودند باز شوها، ترکیب حجره ها و نحوه اتصال آنها با راسته بازار و نیز فرم راسته بازار به عنوان متغیرهای مستقل، و سرعت، دما و جهت جريانات هوایی به عنوان متغیرهای وابسته در این پژوهش مورد مطالعه قرار گرفتند متغیرهای وابسته توسط دستگاههای دقیق دیجیتال (سرعت سنج باد و دماسنج) در طول مدت آزمون (یک سال ) اندازه گیری شدند تحلیل های آماری نیز توسط برنامه SPSS انجام پذیرفت در مرحله بعدی تحلیل داده ها با استفاده از راهبرد شبیه سازی صورت گرفت.

این شبیه سازی با روش CFD و توسط برنامه های Gamibit و Fluent انجام شد : ابتدا روایی برنامه ها با انجام پروژه های مشابه و تیز تطبيق نتایج تجربی با شبیه سازی ها به اثبات رسید. در این مرحله حجم معماری توسط برنامه Giambit شبکه بندی و توسط برنامه Fluent ضمن بررسی شرایط مرزی شبیه سازی شد، سپس با یک روش تحلیلی و با کمک برنامه Fluent داده ها مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. مداخله در وضع موجود توسط راهبرد شبیه سازی و با کمک برنامه Fluent انجام گرفت و در خاتمه نیز به ارایه نتایج اقدام شد. بدین ترتیب روش تحقیق انجام این پژوهش، ترکیبی از راهبردهای تجربی شبیه سازی و پژوهش موردی است تدابیر مورد استفاده نیز مطالعات کتابخانه ای ، مشاهده، پرسشنامه، برداشتهای میدانی اندازه گیری های کارگاهی و شبیه سازی بوده است .

ادبیات تحقیق

مروری بر نوشته ها و تحقیقات مختلف نشان می دهد در اواخر دهه ۱۹۳۰ علاقه فراوانی در زمینه مهندسی تهویه به وجود آمد (1995 ,Burgess بسیاری از اطلاعات گردآوری شده توسط محققین این رشته در ویرایش های اولیه کتاب مرجع تهویه آمده است 1951 ,Aceih سول در ۱۹۹۱ دو سیستم موضعی و عمومی تهویه را بررسی کرد (+2 ,1991 ,Soule 193 «بورتون در ۱۹۹۷ نشان داد حداقل توجه به مسئله آلودگی های ناشی از ذرات معلق هوایی به مشکل بزرگی است.

باید تهویه عمومی و موضعی در همه زمینه ها به صورت پذیرد” (1997 ,Buttata استانداردهای محیطی برای ساختمان های صنعتی در ایالات متحده که در سال ۲۰۰۶ به چاپ رسیده به شدت فرایند تهویه را مورد توجه قرار داده است (12-2001 ,EAFES) مجموعه ای از استانداردها در سال ۲۰۰۶ برای اتحادیه اروپا وضع شد که بر کاهش آلاینده های محیطی در کارگاهها تأکید داشت (2006 ,Curd علاوه بر آن معیار COSHH از مدیریت ایمنی و بهداشت انگلستان (HSE)”، معیار REL ” از انستیتو ملی بهداشت و ایمنی شغلی آمریکا (NIOSH) و معیار PEL از مدیریت بهداشت و ایمنی شغلی آمریکا (OSHA)” استانداردهای جهانی هستند که سالانه ویرایش می شوند( کمیته فنی بهداشت حرفه ای کشور ) .

آگاهی از جریانات هوای داخلی در محیطهای بسته به سه دلیل قابل توجه است : آسایش حرارتی، کیفیت هوای داخل و مصرف انرژی ساختمان، مطالعات نشان می دهد در دو دهه گذشته توجه به جریان هوای داخل در قالب دانشی نوین به طور چشمگیری افزایش یافته است( عميد پور، ۱۳۸۸). دو روش برای تحلیل جریان هوا در ساختمان وجود دارد: روشهای تجربی و شبيه سازي هاي عادي، 1995 , Lamans & Marak. شبیه سازی های عددی در مقایسه با روش های آزمایشگاهی بسیار ارزان تر، دقیق تر و سریع تر هستند، با این حال در این روش نمی توان تمامی شرایط فیزیکی را در نظر گرفت و همواره نیاز به یک سری تقریب وجود دارد.

بنابراین ضرورت دارد تا شبیه سازی های عددی توسط نتایج آزمایشگاهی اعتبار بخشی شوند (عمید پور، ۱۳۸۸) نگارنده سال ۱۳۸۶ در زمینه عناصر متحرک و موقت در دزفول توسط نگارنده تحقیق جامعی به عمل آورد بینا، ۱۳۸۷) در خصوص روش های بومی تهویه طبیعی تحقیقی به عمل آورد که در آن دمای محیط مورد ارزیابی واقع شده هاشمی (۱۳۸۸) در زمینه حریم خانه تحقیقی در استان کرمان صورت داد که شاید نزدیک ترین تحقیق بین رشته ای میان معماری و علوم انسانی باشد، لازم به ذکر است بر اساس مطالعاتی ارتباط بین مهندسی و علوم انسانی در تحقیقات دانشگاهی بسیار ضعیف است. از آنجا که مرمت و توسعه بازار قدیم دزفول، امروزه با توجه به ظاهر سنتی آن و بر حسب نیاز معاصر انجام می گیرد عدم توجه به روش های سنتی تهویه طبیعی با توجه به ضرورت آن و نیز هویت مردم می تواند آثار مخرب هویتی و کالبدی به دنبال داشته باشد، لذا ضرورت پرداختن به این مسئله طیق ادبیات این تحقیق به شدت ضرورت دارد .

مشاهدات اولیه در بازار قدیم

بازار شهر دزفول دارای رشدي خطي بوده و از طريق اشغال فضاهای اطراف و تبدیل به کار کردهای مورد نیاز، توسعه یافته است، مهم ترین عامل آزار دهنده اقلیمی، تابش پیش از اندازه و رطوبت زیاد است. بازار دزفول، سقف و پوشش دایمی ندارد و بعضا پوشش هایی از جنس ورق های فلزی به عنوان سقف و سایبان در آن به کار برده شده است. در گذشته، از پارچه و چوب به منظور پوشش سقف بازار استفاده می شد، راسته صنعتگران، سر پوشیده نبوده و فقط از سایبان های سبک برای سایه اندازی روی ورودی حجره ها استفاده شده است، در راسته آهنگران حجره هایی با پلان مربع – مستطیل ساخته است، در این حجره ها، وسایل و دستگاههای آهنگری در درگاه حجره واقع شده اند، کف حجره آهنگری از سطح راسته بازار پایین تر بوده و در زمین فرورفته است.

این مسئله باعث می شود فضای مغازه از دمای متعادل تری برخوردار باشد، کف راسته در جلو حجره، به عنوان میز کار آهنگر محسوب شده و موجب می شود تا صنعتگر، رو به مردم و پایین تر از آنها به فعالیت روزانه مشغول باشد استفاده از سمبل هایی نظیر قوس های اسلامی در این بازار رایج بوده و در بالای همه حجره ها روزن هایی با ترکیبات اسلامی قرار گرفته است. ساختار کلی بازار همانند كل شهر، آجری بوده و بعضا از تیرهای چوبی نیز در سازه سقف استفاده شده است .

آزمون های تجربی

دو حجره موردی که کمترین تغییرات را در معماری خود داشت، به طور دقیق مورد تجزیه و تحلیل و ارزیابی قرار گرفت. پرسشنامه ای نیز به منظور نظرسنجی از کسبه در مورد میزان رضایتمندی آنها از وضعیت تهویه و شرایط کار، جهت انتخاب عوامل تأثیرگذار معماری بر فرایند تهویه، در چند نوبت واگذار شد. روایی این پرسشنامه به وسیله برنامه SPSS (روش آلفای کرونباخ) و از طریق به دست آوردن آلفای کرونباخ به اثبات رسید (جدول 1 تصاویر ۱ و ۲). پرسشنامه توسط ۴۵ نفر از کسبه بازار آهنگران به طور کامل پر شد که نتایج آن به این شرح است : كوره باید در درون حجره باشد و ساعات کار آن معمولا در خنکای صبح است.

در فصول بهار، تابستان و پاییز ساعات کار کوره معمولا از ۶ تا ۱۲ ظهر بوده در حالی که در زمستان، این ساعات از ۶ صبح تا ۴ بعداز ظهر در نوسان است، کلیه کوره ها به سمت بام دودکش داشتند، فقط در برخی حجره ها هواکش سقفی پیش بینی نشده بود. به عقیده پرسش شوندگان بهره گیری از فرایند تهویه طبیعی در تمام سال فصل گرم و سرد ضروری بوده و بعضا استفاده از وسایل مکانیکی تهويه خصوصا در تابستان مورد نیاز است همگی اهالی تقریبا علاقمند به استفاده از قوس های اسلامی و آجر کاری های سنتی با نقش برجسته هایی از آیات قرآن بر سر در حجره بوده و از اینکه سطح حجره پایین تر از معبر بازار است رضایت کامل دارند، همچنین همگی به اتفاق از جهت گیری بازار به سمت قبله به دلیل مسائل شرعی رضایت کامل داشتند.

آزمون های تجربی سنجش سرعت باد و دماسنجی در فضای داخل و خارج در طول ملات آزمون (یک سال) انجام شد، این آزمون ها در راسته بازار و نیز در بیش از ۱۰ نقطه مختلف از فضای داخلی حجره های موردی در ترازهای مختلف ارتفاعی صورت پذیرفت. اختلاف دما در فضای داخل وجود نداشت ولی میان فضای داخل و خارج اختلاف دما مشاهده شد. جدول ۲ بیانگر اینست که دمای هوای داخل معمولا اندکی پایین تر از دمای هوای خارج بوده ولی در فصل سرد، هم دما یا بعضا گرم تر از هوای خارج است.

همچنین نتایج ازمون سرعت سنجی جریان هوا نشان داد که حتی در ساعاتی که در فضای خارج طوفان در جریان بود، جریان هوای داخلی با وجود باز بودن همه بازشوها بسیار آرام است، سرعت جریان هوای گزارش شده از دستگاه سرعت سنج در حجره های A , B مطابق جدول ۳ به صورت مقایسه ای ارایه شده است به منظور اندازه گیری سرعت باد از دستگاه سرعت سنج لوترن (Luircon مدل 204 AM استفاده شد، این دستگاه با حسگر سیم حرارتی (hat wire) خود قابلیت اتصال به کامپیوتر را داشته و نوسانات سرعت باد را به صورت نمودار ثبت می کند.

ضمنا ثبت دما نیز توسط حسگر دمایی همین دستگاه به عمل آمد در نمونه هاي موردي دماي محيط (جدول 2) سرعت وزش باد(جدول ۳) در فضای داخلی و خارجی در شرایط مختلف در طول سال در روزهای پنجشنبه اول هر ماه در حدود ساعات ۱۸ تا ۱۹ بعدازظهر که اوج فعالیت مردم است، اندازه گیری به عمل آمد آزمون سرعت سنجی باد در نقاط آزمون، در طول ۱۲۰ ثانیه صورت گرفته و نمودارهای آن به همراه سرعت متوسط باد ثبت شد، خلاصه این نتایج در جدول ۳ به صورت سرعت متوسط ارایه شده است. از آنجا که طبق مشخصات فنی دستگاه، سرعت کمتر از m/s 0/2 قابل ثبت نیست و صفر محسوب می شود، لذا شبیه سازی های کامپیوتری به منظور تدقیق مشاهدات، کاهش خطاها و نتیجه گیری لازم الاجرا هستند،

تحليل داده ها با روش CFD

به منظور تحليل داده ها و نیز مداخله در محیط استفاده از روش

شبیه سازی در این پژوهش ضروری است. در این پژوهش از روش دینامیک سیال محاسباتی CFD) برای شبیه سازي جریان هوای داخل استفاده شد، انجام آزمایشات تجربی نیز جهت اعتبار بخشی به شبیه سازی های عددی و نیز فراهم کردن داده های اوليه (ورودی) حایز اهمیت است، پیش پردازشگر Gambit به منظور مدل سازی های هندسی و ایجاد شبکه (شبکه بندی با روش TET) مورد استفاده قرار گرفت و نرم افزار Fluent نیز به منظور تحلیل شبکه به کار گرفته شده به منظور پیدا کردن جهت باد غالب، از آزمایش دود استفاده شد.

بدین ترتیب مدل های راسته بازار براساس مفروضات این پژوهش و بر مبنای باد غالب شبیه سازی شدند، همان گونه که در جدول ۳ مشخص است اگرچه شدت جریان هوا در راسته بازار در ساعات مختلف متغیر است، با این حال در هیچ یک از حجره ها جریان باد وجود ندارد مشاهدات تجربی نشان داد که باد غالب در تمام طول سال از جهت جنوب غربی به شمال شرقی بوده از سمت قبله) و لذا جهت گیری رو به قبله ساختمان ها در این شهر، موجب جریان یافتن هوا در معابر و راسته بازار است که همین امر باعث تسهیل روش های بومی تهویه طبیعی در دزفول شده است (تصاویر ۶ تا ۸).

به منظور انجام شبیه سازی ها جریان بادی با سرعت ۳ متر بر ثانیه از سمت جنوب غرب و در امتداد راسته بازار (مطابق مشاهدات این پژوهش) وارد مدل می شود، مشاهده می شود جریان هوای خارج در تمامی راسته بازار و در امتداد آن با سرعتی نسبتا ثابت برقرار است، با این حال جریان بسیار آرامی در حجره ها به صورت گردابه ای برقرار می شود تصاویر ۶ تا ۸ شبیه سازی ها نشان دادند که جریان هوای داخل حجره ها حداقل m/s 0/05بوده و هوای آلوده از طریق بازشوها (خصوصا ورودی اصلی حجره) خارج می شود، ضمنا روزن های تعبیه شده در سقف و در بالای در ورودي، موجب برقراری یک جریان آرام و همیشگی در داخل می شوند، بدین ترتیب از محبوس ماندن هوای مرطوب و آلوده در فضای داخلی جلوگیری شده است، هوای آلوده داخل از طریق ایجاد خط نسبی ناشی از جریان طبیعی باد خارج (تصاویر ۷ و ۸) از طریق در ورودی به داخل راسته بازار مکیده شده و هوای جایگزین از طریق روزن های سقفی و نیز گوشه های در ورودی بدون برهم زدن شرایط آسایش تأمین می شود .

نتیجه گیری

مشاهدات نشان دادند که جهت گیری بناهای دزفول به سمت قبله (جنوب غربی ) بوده که به لحاظ اقلیمی، مناسب نیست. با این حال به دلایل فرهنگی مورد علاقه مردم است. از آنجا که امتداد راستادها در بازار قدیم دزفول، از جنوب غربی به شمال شرقی بوده و باد غالب از سمت غرب و جنوب غربی می وزد، لذا جریان دایمی یاد در بیشتر ساعات روز در بازار برقرار است.

همچنین از آنجا که باز کردن کامل دیواره رو به راسته بازار به منظور استفاده حداکثر از جریان باد خارج ضروری است، لذا سطح حجره ها در حدود ۶۰ سانتی متر پایین تر از سطح بازار ساخته شد تا ضمن تعريف حریم ها، از خنکای زمین نیز استفاده شود. مطابق شبیه سازی ها، این اختلاف سطح اند که موجب برقراری جریان هوای بسیار آرامی در فضای داخلی حجره می شود. این پژوهش نشان داد معماری بومی بازار قدیم دزفول، تحت تأثیر الزامات هویتی مردم است، به بهترین نحو پاسخگوی مسایل اقلیمی است.

ایجاد خلأ نسبی موجب مکش، هوای آلوده داخل حجره ها شده و هوای جایگزین نیز از طریق هواکش های سقفی و کناره های در اصلی تأمین می شود، ترکیب کلی بازار و نیز استفاده هوشمندانه از سهیل های فرهنگی موجب شده تا همیشه جریان هوای آرامی درون حجره ها برقرار باشد و سرعت باد خارجی هرچه که باشد، تأثیری در برهم زدن آن ندارد. بدین ترتیب هویت فرهنگی مردم بومی در بازار قدیم ایفای نقش کرده و ضمن هویت بخشی به معماری، با دانش مهندسی و فناوری زمان به منظور برقراری شرایط آسایش و برطرف کردن مشکلات تهویه طبیعی، در قالب روشی منحصر به فرد همراه شده است. نتایج این تحقیق می تواند در توسعه و مرمت بازار قدیم دزفول، با حفظ اصالت فرهنگی – هویتی بسیار مؤثر باشد لذا پیشنهاد می شود تا در مرمت و توسعه این بازار، اصول زیر رعایت شود :

1-بعضا مشاهده شده که در مرمت های جدید سطح حجره ها با معبر بازار هم سطح شده و یا از آن بالاتر قرار گرفته است. توصیه می شود تا سطح حجره ها حدود ۶۰ سانتیمتر پایین تر از سطح معبر اجرا شود تا ضمن استفاده از خنکای زمین در تابستان، فضای داخلی حجره ها از تهویه طبیعی کاملی برخوردار شود. همچنین حریم و حس خشوع در معماری نیز مورد تاکید قرار می گیرد .

2- روزن بالای جبهه رو به بازار حجره ها با ترکیب قوس اسلامی رسوم خود در معماری بومی، حفظ شود، وجود این عنصر در کنار یک هواکش داخلی سقفی، موجب برقراری جریان آرامم هوا در فضای داخلی می شود .

٣. در ساخت و سازهای جدید از تغییر جهت گیری بنا جلوگیری شود، از سرپوشیده کردن معابر در بازار قويا خودداری شود و فقط به

سایبان های کوتاه اکتفا شود. این امر هم موجب برهم زده شدن بافت سنتی و ایجاد اختلال در کوران هوا می شود.

پی نوشت ها

/ Computational Fluid Dynamics. Health and Safety Executive. / The Control of Substances Hazardous to Health

/National Institute for Occupational Safety and Health A / Recommended Exposure Level. Permissible Exposure

/ Occupational Safety and Health Administration .Y / Limit Indoor Airflow

فهرست منابع

بینا، محسن. ۱۳۸۷. تجزیه و تحلیل اقلیمی شوادان ها در خانه های دزفول، نشریه هنرهای زیبا، (۳۳) : ۴۶-۳۷. • جعفری، محمد جواد. ۱۳۸۷، تهویه صنعتی. تهران: انتشارات فدک ایساتیس

• رهایی، امید، ۱۳۸۶، سازه های متحرک و معماری انعطاف پذیر جوامع محلی زاگرس، در اولین کنفرانس بین المللی سکونتگاه های بومی زاگرس سنندج، ایران، اردیبهشت ۱۳۸۷، سنندج : دانشگاه کردستان
• رهایی، امید، ۱۳۸۶، گونه شناسی ساختارهای موقت و متحرک در معماری دزفول، پروژه تحقیقاتی، دانشگاه آزاد دزفول، دانشکده معماری
• شجاعی فرد، محمد حسن و همکاران، ۱۳۸۱. راهنمای نرم افزارهای Gambit و Fluent، تهران: انتشارات دانشگاه علم و صنعت و کمیته فنی بهداشت حرفهای کشور، ۱۳۸۰، حدود تماس شغلی عوامل بیماری زا، تهران : دانشگاه علوم پزشکی و خدمات درمانی
• گروت، لیندا، و وانگ، دیوید، ۱۳۸۴، روش های تحقیق در معماری، ت : عینی فر، علیرضا، تهران: انتشارات دانشگاه تهران، بر روی کیفیت هوای داخل، پروژه تحقیقاتی، دانشگاه خواجه . عمید پور، مجید، ۱۳۸۸، بررسی اثرات استفاده از بخاری های بدون دودکش نصيرالدين طوسی، دانشکده مکانیک. کارفرما : شرکت بهینه سازی مصرف سوخت ایران
• فرامرز قراملکي، احد، ۱۳۸۵. روش شناسی مطالعات دینی، مشهد : انتشارات دانشگاه علوم اسلامی رضوی،
• هاشمی، سیدمجید، و همکاران، ۱۳۸۹، تأثیر فرهنگ دینی در شکل گیری خانه، فصلنامه مطالعات فرهنگی (۱۰) : ۲۵-۱

Reference List •

Acgih. (2011). The Industrial Ventilation Manual. USA: the American Conference of Governmental Industrial Hygienists (ACGIH). • Amidpoor, M. (2008). Barresi- e asarat-e estefade as bokhariha- ye bedoon- e doodkesh bar rooye keyfial- e havaye dakhel (Consideration of the effects of no chimney stoves on indoor air quality). kahje nasir toosi University. Tehirani: Kntu. • Bina, M. (2007). Tajzie va tahlil-e eghlimi-ye shoadanha dar khaneha- ye DezfulClimatic analysis of Shavadans in Dezful’s houses). Journal of Honarhaye Ziba, (33): 37-46. • Brookes, A., & Poole, D. (2004). Innovations in Architecture. London: spon press. • Burgess, W. A. (1995). Recognition of Health Hazards in Industry. New York: Wiley. • Burgess, W.A., Ellenbecker, M. J., Treitman, R. D. (2004). Ventilation for Control of the Work Environment. Second Edition. New York: John Wiley & Sons, Inc • Burton, D. F. (1997). Industrial Ventilation Work Book. Salt Lake City: DJBA Inc. . Curd, E. (2006). Ventilation (legislation & standards). UK: The European Commission, Energy Performance of Buildings Directive and its Ventilation Implications • Environmental Agent Factory Establishment Standards (EAFES), (2001-12). Available from: http://law.epa.gov.tw/en/laws/671481369.html . Gharamaleki, A. F. (2005). Ravesh shenasi- e moralear- e dini (Religious Methodology). Mashhad: Isu. • Gibberd, V. (2000). Architectural Source Book. London: Star Standard Industries Pte. • Groat, L. and Vang, D. (2004). Research Methods in Architecture, Translated by Einifar, A. Tehran: TU Ltd. • Hashemi, M., et al. (2009). Tasir-e farhang-e dar sheklgiri- ye khane [Effects of religious culture in houses). Journal

of Motaleat Farhangi, (10): 1-25. • Hodgkinson, A. (1983). AJ Handbook of Building Structure. London: Mackays. • Iran’s Sanity Committee. (2000). Occupies ‘Contact Limits of disease factor. Tehran: TUMS • Jafari, M. J. (2007), Tahvle- ve sanari (Industrial Ventilation). Tehran: Fadak Isatis. • Loomans, M. & Mook, F. van. (1995). Survey on measuring indoor airflows FAGO. report 95.25. W., Eindhoven University of technology Sweden. • Rahaei, O. (2006). Sazeha- ye motaharek va memarl- ye enetafpazir-e javamee mahali- ye zagros (Movable Structures and Flexible Architecture in Zagros Vernacular Areas). In: first international conference of Zagros’s vernacular habitations, Sanandaj, Iran. Sanandaj: Kordestan University • Rahaei, O. (2006).goone shenasi- e sakhtarha- ye movaghat va moteharek dar memarl- ye dezful (Typology of Temporary & Movable Structures in Dezful’s Architecture). Dezful: Azad university • Shojaeifard, M., et al. (2001). Rahnamaye narm afarha- pe Gambit & Fluent (Fluent & Gambit manual]. Tehran: IUST. • Soule, R. D. (1991). Industrial Hygiene Engineering Controls. In G. Clayton and F. E. Clayton, Eds. Patty’s Industrial Hygiene and Toxicology, Vol. 1, part B: 24-93. • www.lutron.com.tw/ugC_Showroomitem.asp?hidKindID=1&hidTypeID=7 (2010)

Cultural Identity and Its Effects on Indigenous Methods of Natural

Ventilation Passage of Metal Smiths in Dezful’s Old Bazzar

Omid Rahaei Abstract Industrial activities in traditional markets, particularly in hot and humid environments, are conducive to production of aerosols. In addition, thermal stresses resulting from industrial activities can cause disruption of comfort conditions. Dezful has somehow hot and semi-humid climate, hard summers and religious locals. Designers and architects of Dezful try to use natural ventilation in the architecture of buildings. The local religious people, who needed privacy, used different symbols that represent their cultural identity and authenticity in their architecture. Therefore, the Old Bazaar of Dezful was selected for study. The question is how natural ventilation can provide comfort in the semi covered Bazaar of Dezful (industrial passage) under the influence of cultural-religious beliefs of the locals. This study examines the process of natural ventilation in the traditional architecture of the old Bazaar of Dezful, according to the requirements of the local people concerned with identity and religious beliefs. It attempts to provide principles for restoration of the traditional industrial chambers. Regarding the interdisciplinary nature of the study, the research method is an integrated approach: first, using an experimental strategy, the influential independent variables were identified and dependent variables were measured by digital precision devices. Then, case studies were analyzed using the simulation approach. The CFD simulations in this research were performed by Gambit and Fluent software. The program was validated with experimental evidence and simulations. The Fluent software was used to analyze the collected data. A review of the research literature indicates that in the late 1930s and early 1940s there was great interest in the field of Air Engineering. Several standards were imposed around the world in this field. Knowledge of indoor airflow in internal spaces is significant for three reasons: thermal comfort, indoor air quality and energy consumption of the building. In the last two decades, the “Indoor Air Flow” developed in the form of a new field of knowledge. The Old bazaar of Dezful has a linear growth through the urban spaces. The Blacksmith Alley was built next to the main gate of the old city and was later expanded. The most annoying climatic factors are sunlight and moisture. Therefore, the Bazaar’s ceilings must be light and shadow maker. Hot and polluted air must also be expelled from the inner spaces for proper airflow. For this reason, Dezful’s Bazaar has no permanent roof cover. Dezful’s blacksmiths chose some passages with rectangular rooms alongside the road as stores. Four cases were considered for observations and experimental tests and the study focused on two of them. First, a comparison was made between the cases and the symbols of Islamid architecture were studied. A review of the literature reflects the need for proper use of natural ventilation in the industrial stores of the Bazaars called “Hujra”. A questionnaire was developed to study the rate of satisfaction (ventilation, working conditions and status of the architectural workshop) among traditional owners of industrial units. The purpose was finding the main architectural parameters that influence the natural ventilation processes. For a valid study, identification of effective variables is necessary. The validity of the questionnaire was established using SPSS program and by obtaining Cronbach’s alpha. The amount is 0.929 that is higher than the program’s standard (0.873), while the standard alpha should be above 70%. Lutron Machine Model AM-4204 speedometer was used to measure the wind speed. With its hot wire sensor, this device is able to connect to a computer and record the fluctuations of the wind speed in chart track. Meanwhile, the temperature was recorded by the machine’s sensor, Because of the technical specifications of the device, velocities less than 0.2 m/s are not

measurable. Therefore, computer simulation for elaboration of the observations and reducing errors was indispensable. In this study, the pre-processor “Gambit” was used to make the geometric modeling and the meshes. Then, the Fluent software was used to analyze the geometric models and meshes. With the help of experimental methods, the validity of the program was established. In order to find the dominant wind direction, the smoke test was performed during observations in the Bazaar. Experimental observations showed that the dominant wind direction is from southwest to northeast throughout the year (from the quibla). So the orientation of the buildings in the city guides the airflow in the passages and the bazaar, and facilitates natural ventilation in Dezful’s alleys. The final results showed that the indoor air flow (dependent variable) can be influenced by building orientation, Islamic architecture’s symbols, composition and location of outlets and openings (independent variables). The simulations also showed that there is always a constant airflow in the bazaar regardless of the condition. Thus, the cultural identity of the indigenous people in the Old Bazaar does its best to collaborate with the engineering and the technology of the era to establish comfort conditions and improve natural ventilation in the form of a unique architecture style.