سیستم تهویه سالن قارچ

سیستم تهویه سالن قارچ یکی از بهترین راه های کنترل دما و رطوبت برای محیط پرورش گیاهی چون قارچ می باشد . همانطور که می دانیدعوامل متعدد محیطی اعم از عوامل مثبت و یا منفی می تواند بر رشد گیاه تاثیر داشته باشد . بعضی از این عوامل قابل کنترل و برخی غیر قابل کنترل هستند . به هر حال عوامل از هر نوعی که باشند شناسایی آنها بر روی رشد گیاه بسیار موثر است . حذف عوامل منفی و تقویت عوامل مثبت محیطی باید به موقع و در زمان مناسب انجام گیرد . دما و رطوبت ، البته به اندازه و در مقیاس مناسب از عوامل مثبت بوده و در رشد گیاه تاثیرات چشمگیری دارد. از بین انواع گیاهان ، قارچ ها موجوداتی یوکاریوتیک (سلولهای آنها حاوی 1 یا 2 یا چند هسته ) می باشند که موضوع دما و رطوبت برای آنها از اهمیت بیشتری برخوردار است . در ادامه ی مقاله به شرح عوامل موثر در رشد قارچ و سیستم های کنترل آن خصوصا چیلر سالن پرورش قارچ خواهیم پرداخت . 

عوامل موثر در رشد مطلوب قارچ  

1 – اهمیت دما

یکی از مهمترین عوامل موثر در رشد مطلوب قارچ درجه حرارت مناسب در سالن پرورش قارچ می باشد که اغلب تولیدکنندگان آن را قبول دارند.این درجه حرارت برای رشد قارچ ها میزان مشخصی دارد . اگر بخواهیم میزان دقیقی از درجه حرارت مطلوب ارائه بدهیم دمای 25-23 درجه می تواند مطرح گردد.  دمایی که رشد قارچ ها را به مخاطره می اندازد دمای کمتر از 10 درجه سانتی گراد که موجب کاهش رشد میسیلیوم ها ودمای بیشتر از 30درجه سانتی گراد منجر به مرگ میسیلیوم ها می شود.

قابل ذکر است که دما می تواند بر مواردی چون میزان درصد برداشت محصول ، درصد کیفیت محصول – تولید ، شیوع و انتقال انواع بیماری ها اثر فوق العاده ای داشته باشد . چنانچه در دمای محیط سالن کشت قارچ 1 درجه تغییر ایجاد گردد حدود 2% کاهش تولید این محصول را به همراه خواهد داشت . مگر این که از سیستم تهویه سالن قارچ بطور صحیح استفاده گردد . 

در مورد اثرات دما بر روی رشد قارچ می توان به موادر زیر اشاره کرد :

۱ – هرچه درجه حرارت زیاد باشد به همان اندازه تعداد قارچ کمتري رشد میکنند.

۲ – هرچه حرارت زیاد باشد به همان نسبت هر قارچ بزرگتر است.

۳ – هرچه حرارت بیشتر باشد به همان نسبت فلش بعدي زودتر ظاهر میشود .

2 – جریان هوا

میزان جریان هوا وچگونگی آن نیز یکی دیگر از عوامل مهم در رشد گیاهان بالاخص قارچ ها می باشد. در طول دوره ی رشد گیاه میزان جریان هوا باید بسیار کم بوده اما باید توجه داشت که توسط تهویه کافی دی اکسید کربن اضافی خارج شده و عمل تبخیر به اندازه ی کافی صورت پذیرد.

اما درصورتی که میزان جریان هوا بیش از حد کم باشد، غلظت دی اکسید کربن و رطوبت نسبی افزایش می یابد و همین عامل برای رشد قارچ ها مناسب نیست .

هوای تازه در داخل سالن‌ پرورش قارچ دکمه ای بر اساس میزان اکسیژن و دی‌اکسید کربن تعریف می‌شود. استفاده از هوای تازه جهت کاهش میزان Co2 در محیط سالن ها و تنظیم دما و رطوبت مطلوب در داخل سالن ها انجام می گیرد.

3- رطوبت نسبی

همانطور که می دانید بیش از 80 درصد از وزن قارچ آب بوده ودر واقع آب یکی ازاجزاء اصلی قارچ می باشد . اگر به محیط های طبیعی رشد قارچ دقت نماییم می بینیم که قارچ ها در محیط های مرطوب رشد می کنند . از این رو تامین رطوبت الزامی می باشد . میزان رطوبت مورد نیاز قارچ ها   90 درصد می باشد .

انتخاب سیستم تهویه مناسب پرورش قارچ

انتخاب سیستم تهویه سالن قارچ مناسب که بتواند دما ، جریان هوای کافی و رطوبت را برای این گونه گیاهان فراهم نماید از اهمیت ویژه ای برخوردار است که می تواند شامل موارد زیر باشد :

1 – کولر گازی 

 استفاده از کولر گازی به عنوان سیستم سرمایشی سالن قارچ، به دلیل قیمت بالا ، بازدهی اندک و هزینه سر سام آور برق گزینه ی مناسبی نیست.

2 – کولر آبی 

از کولر آبی نیز نمی توان در سالن‌های پرورش قارچ استفاده کرد. زیرا کولر آبی تنها در شرایط آب و هوایی خشک، با به چرخش در آوردن هوای مرطوب، کارایی دارد و در محیط مرطوب سالن‌های پرورش قارچ، تنها به صورت فن عمل کرده و فقط ۴ – ۳ متر جلوتر از خود را خنک می‌کند. 

در صورت استفاده از کولر آبی، باید آن‌ را مانند هیتر در بیرون از سالن پرورش قرار داده و به وسیله‌ی کانال نایلونی، باد خنک را وارد سالن کنیم و این بار کانال را در کف زمین قرار نــمی دهیم. کانال باید نزدیک سقف باشد تا هوای خنک آن به سمت زمین سرازیر شود چرا که برخورد مستقیم باد کولر باعث خشکی خاک و کلاهک قارچ می‌شود .

3 – چیلر 

همانطور که گفته شد کنترل دما یکی از بهترین‌ راه‌ها برای کنترل رشد گیاهان و افزایش بهره‌ وری کشت می باشد . نحوه رسیدن آب و مواد مغذی به دما بستگی دارد . اگر دمای آب کشت هیدروپونیک در حد مورد نیاز نباشد، مواد مغذی لازم به گیاه نخواهد رسید . قارچ به طور معمول دمای پایین را به همراه رطوبت بالا می‌پسندد .استفاده از چیلر( دستگاهی با امکانات بالا ) برای تولید و پرورش قارچ خوراکی به صورت صنعتی در کارخانجات بزرگ تولید قارچ ، می‌تواند یکی از به‌صرفه‌ترین روش‌‌ها برای دست‌یابی به دما و رطوبت مطلوب بطور همزمان در اتاق‌های کشت قارچ می باشد . 

درگذشته استفاده از چیلر تنها در مصارف صنعتی بزرگ محدود می‌شد. اما در حال حاضر طیف وسیعی از چیلر با ظرفیت ‌های گوناگونی طراحی و تولید می‌شوند که با قیمتی معقول، می‌توانند نیازهای مختلف را برطرف سازند . 

 با کمک این دستگاه به عنوان تجهیزات سالن های پرورش قارچ می توان در تمام طول سال اقدام به تولید قارچ کرد. این امر حتی در تابستان های بسیار گرم هم امکان‌پذیر است و با داشتن چیلر، دیگر نیاز نیست که از دمای بالا هراس داشت. برای کسانی که می خواهند بازار دایمی داشته باشند، خرید این دستگاه الزامی است. چون قطع تولید در تابستان موجب از دست دادن بخش مهمی از بازار فروش می گردد.در ادامه با نحوه ی کارکرد و مزایای چیلر پرورش قارچ آشنا خواهید شد . 

عملکرد چیلر پرورش قارچ

 چیلر پرورش قارچ از طریق خطوط لوله کشی مستقیماً به محفظه های مخصوص پرورش قارچ متصل می شود . از این طریق هوای درون سالن های پرورش قارچ تنظیم می گردد . پس در نتیجه بهترین سیستم تهویه سالن قارچ چیلر می باشد که می تواند دما و رطوبت مناسبی رو بطور همزمان ایجاد نماید . 

چیلر سالن پرورش قارچ بوسیله ی انرژی های حرارتی و الکتریکی دما را کاهش داده و رطوبت محیط را کنترل می نماید .معمولا چیلر به مجموعه‌ای از سنسورها مجهز می‌شود که تغییرات دمای محیط را اندازه‌گیری می‌کنند و در زمان لازم، سیستم را روشن می‌کنند.استفاده از سیستم تهویه سالن قارچ طبیعتا افزایش میزان برداشت قارچ را به ارمغان می آورد . این چیلرها با ویژگی های خاص و ویژه اش به دو دسته تراکمی و جذبی تقسیم می شود .

چه زمانی باید از چیلر در سالن پرورش گیاه استفاده کرد؟

عوامل بسیار زیادی می‌توانند دمای اتاق کشت را افزایش دهند. به خصوص در فصل تابستان این موضوع به اوج خود می رسد. از طرفی تجهیزات سالن کشت نیز در هنگام کار کردن گرما تولید می‌کنند که این موضوع نیز به نوبه خود می‌تواند باعث بالا رفتن دما گردد .مانند چراغ های مخصوص رشد گیاه که خود منبع بزرگ تولید گرما هستند و در بعضی از کشت‌ها استفاده می شوند.

درواقع در بیش‌تر محیط‌های کشت، چراغ‌ها بیش‌ترین سهم را در افزایش دمای محیط دارند. بنابراین باید سیستم مناسبی برای کاهش دمای سالن مورد استفاده قرار گیرد.دراینجا موضوع استفاده از چیلر به عنوان برترین خنک کننده سالن قارچ در پرورش قارچ مطرح می گردد .

مزیت‌ استفاده از چیلر در سالن کشت گیاه و قارچ

مهم‌ترین مزیت استفاده از چیلر به عنوان تجهیزات سالن های پرورش قارچ این است که می‌توان با تنظیم کردن سیستم، به طور اتوماتیک به دما و تهویه مطلوب برای محیط زیر کشت قارچ دست یافت. زمانی که سطح کشت کم باشد، می‌توان به صورت دستی دما را تنظیم کرد. اما وقتی مساحت اتاق کشت و سطح کشت افزایش پیدا می‌کند، نیاز به یک سیستم اتوماتیک کاملا حس خواهد شد. با استفاده از سیستم‌های کنترل اتوماتیک یا همان چیلرهای پرورش قارچ دیگر نگرانی بابت خارج شدن شرایط محیطی از سطح مطلوب پیش نخواهد آمد.

شاید درا بتدای امر به نظر برسد که استفاده از چیلر برای تنظیم عوامل محیطی چون دما ، رطوبت و تهویه ی مناسب گزاف باشد اما باید اذعان داشت که این نوعی سرمایه گذاری است . چراکه با بالا بودن راندمان چیلر، قابلیت اطمینان پذیری مناسب و دوام بالای آن نسبت به دیگر روش‌ها می‌تواند در دراز مدت و بدون نگرانی هزینه اولیه خود را جبران نماید . از دیگر مزایای این سیستم می توان به کاهش شدید دما در تابستان در سالن های تولید اشاره کرد .

معیار خنک کنندگی آب درچیلرهای پرورش قارچ

چیلرهای پرورش قارچ با ویژگی های مختلف، کاربردها و مشخصات فنی متنوع در بازار موجود هستند.در مقالات قبلی راجع به انواع چیلر و کاربردهایش  درمحیط های مختلف صحبت به میان آمد . اما بطور ویژه در این مقاله که راجع به پرورش قارچ می باشد باید گفت که برای خنک سازی آب مصرفی در واحد های پرورش قارچ با ابعاد و مساحت وسیع تر، از چیلر به عنوان سیستم سرمایش سالن کشت قارچ با ظرفیت خنک کنندگی  بالاتر استفاده می شود. معمولاً به ازای هر متر مربع از واحد پرورش قارچ، معیار خنک کنندگی آب توسط چیلر در نظر گرفته می شود .

نتیجه گیری :

حال با توجه به مطالب ارائه شده و مقایسه ی سیستم سرمایشی سالن قارچ با یکدیگر به این نتیجه ی مهم می رسیم که چیلر به دلیل تنظیم اتوماتیک دما و رطوبت بطور همزمان گزینه ی مناسب تری می باشد .